Želimir Žilnik

Želimir Žilnik (rođen u Nišu, 1942. godine, živi i radi u Novom Sadu), autor je brojnih igranih i dokumentarnih filmova, jedan od začetnika žanra doku-drama, nagrađivan na domaćim i internacionalnim filmskim festivalima. Od samog starta profesionalnog rada na filmu, okrenut savremenim temama, koje uključuju društvenu, političku i ekonomsku kritiku svakodnevice (Žurnal o omladini na selu, zimi (1967), Pioniri maleni, mi smo vojska prava, svakog dana ničemo ko zelena trava (1968), Nezaposleni ljudi (1968) i Lipanjska gibanja (1969), Crni film (1971), Ustanak u Jasku (1973) i drugi. Studentske demonstracije 1968. godine, i veliki potres iste godine, posle okupacije Čehoslovačke, tema su i Žilnikovog prvog igranog filma Rani radovi (1969) nagrađenog Zlatnim medvedom na Berlinskom filmskom festivalu, kao i sa četiri nagrade u Puli te godine.

Nakon problema sa cenzurom u Jugoslaviji, te zaustavljanja rada na narednom igranom filmu Sloboda ili strip (1972) takođe u produkciji “Neoplanta filma", Žilnik sredinu sedamdesetih godina provodi u Nemačkoj, radeći nezavisne filmove - sedam dokumentaraca i igrani film Raj (1976). Ti filmovi su među prvima tretirali temu gastarbajtera u Nemačkoj, te se i danas pokazuju na retrospektivama i simpozijumima.
Po povratku u zemlju, od kraja sedamdesetih režira seriju dobro primljenih televizijskih filmova i doku-drama, za Televiziju Beograd i TV Novi Sad (Bolest i ozdravljenje Bude Brakusa (1980), Vera i Eržika (1981), Dragoljub i Bogdan (1982), Prvo tromesečje Pavla Hromiša (1983), Stanimir silazi u grad (1984), Beograde dobro jutro (1985), seriju Vruće plate (1987), Bruklin Gusinje (1988), Stara mašina (1989), Crno i belo (1990) i dr.). Pomenuti naslovi su nagrađivani na televizijskim festivalima u zemlji i inostranstvu.
Tokom devedesetih, u nezavisnim filmskim i medijskim produkcijama realizuje niz igranih i dokumentarnih filmova na temu kataklizme na Balkanu (Tito po drugi put meĐu Srbima (1994), Marble Ass (1995), Do jaja (1967), Kud plovi ovaj brod (1998) i dr.). Filmovi su dobili najznačajnije nagrade na domaćim festivalima (u Herceg Novom, na Paliću, u Novom Sadu i Sopotu). Pokazani su na brojnim međunarodnim festivalima, a na Berlinalu 2005. godine Marble Ass je dobio značajnu nagradu „Teddy“.
Slom sistema vrednosti u post-tranzicijskim zemljama centralne i istočne Evrope, problemi izbeglištva i migracija u novonastalim okolnostima proširene Evrope – okvir su tekućeg tematskog ciklusa započetog filmovima Tvrđava Evropa (2000 – nagrada Victor za najbolji film godine, Ljubljana ), Kenedi se vraća kući (2003 – nagrada Zlatna mimoza Herceg Novi), Gde je Kenedi bio dve godine? (2005), Evropa preko plota (2005 – nagrada za najbolji regionalni film Beograd 2006 i ZagrebDox 2007), Dunavska sapunska opera (2006) i Kenedi se ženi (2007).
Pomenuti filmovi su pokazani na preko 250 međunarodnih festivala i filmskih manifestacija.
Uz kontinuirani rad na filmskoj produkciji, Žilnik se od 1997. godine bavi i pedagoškim radom – mentor je i izvršni producent niza međunarodnih filmskih radionica za studente iz regiona jugoistočne Evrope (npr. Podeljeni bog / Divided God tokom 2007/2008, Petrovaradinsko pleme 2005, Crossing Borders u Krškom tokom leta 2003 – 2008, Vitae impossibili u Napulju, 2003, Dokument + fikcija u Skoplju 1997 i Zagrebu 1998). Kao gostujući predavač sarađuje sa brojnim inostranim filmskim školama (Goldsmiths College – University of London, Leiden University, Kunst Akademie u Beču, Stanford University, Central European University, Budimpešta, School of Arts and Communication – Malmö University, University College London, i dr).
www.zelimirzilnik.com